Donald Trump is sinds 20 januari president van de Verenigde Staten. Binnen mijn linkse sociale en Facebookkring levert dit droge feit behoorlijk dramatische emoties op. Wie beelden van de talloze Women’s Marches over de wereld ziet, kan niet anders dan geloven dat de wereldwijde gendercide van het vrouwelijk geslacht aanstaande is (en dan niet op een feministisch verantwoorde manier). Spoedig zullen bruinhemden weer door de straten van de VS en Europa lopen en na een periode van harde woorden zullen er, net als in de jaren 30-40, weer concentratiekampen ingericht worden voor Mexicanen, moslims en alles wat niet blank, mannelijk en Arisch is.
Door: Pieter Koning
Of niet? Gesprekken met Wilders-stemmers en Telegraaf-lezers zullen een heel ander beeld oproepen, namelijk dat eindelijk in het Westen de ware leiders op zullen staan die ons gaan verdedigen tegen het Islamofascisme dat veel te weinig weerstand krijgt van de huidige naïeve elite. Dat de ‘weg met ons’-mentaliteit, die een leegte laat voor goed georganiseerde islamisten, nu eindelijk vervangen wordt door gezond chauvinisme. Dit chauvinisme waar al sinds de Tweede Wereldoorlog een taboe op rust en dat onderdrukt blijft door telkens het slavernijverleden e.d. op te rakelen. Wat is nu waar?
Er is nog een derde categorie politiek waarnemers, waartoe ik mezelf het meest reken. Wij worden ten onrechte door de eerste categorie vaak over één kam geschoren wordt met de tweede, maar zijn totaal verschillend. De derde categorie legt het probleem niet bij de Islam, noch bij de populisten, maar juist bij de gevestigde politieke orde. In de ogen van de derde categorie is Trump weliswaar wat onbehouwen en nationalistisch, maar tegelijkertijd ook ‘verfrissend’ (om met Lilian Marijnissen van de SP te spreken: Link). Verfrissend zijn ook de dingen die hij anders doet of zegt te gaan gaan doen: niet neerkijken op ‘het volk’, begrip tonen voor de geopolitieke zorgen van Rusland, interventionisme terugschroeven − om maar wat leuke dingen voor klassiek-zeer linkse mensen te noemen. Deze categorie wordt op dit moment politiek in Nederland het minst vertegenwoordigd, wellicht gedeeltelijk door SP en Forum voor Democratie. De oorzaak hiervan zou kunnen zijn dat het gaat om mensen die structureel wantrouwig staan tegenover machtsstructuren en dus ook niet snel in een (actieve) partijpolitieke habitat te vinden zijn. Het is en beetje een alliantie van klassieke, weinig knuffelachtige Marxisten die ieder reddercomplex ontberen (maar eerder neigen naar een Messiascomplex) en klassieke conservatieven. Beide groepen delen een wereldvisie waarin al bij voorbaat een hoogdravende ideologie wordt afgewezen als zijnde een doorzichtige machtsstructuur. Tegelijkertijd is ook deze categorie natuurlijk niet ‘bubbelvrij’, maar zit het bestaan van bubbels in het bijbehorende wereldbeeld ingebakken. Als derde categorieër bekijk ik andere bubbels vanuit mijn eigen bubbel-bubbel (oftewel meta-bubbel), wat in feite ook het werk van een politicoloog hoort te zijn.
Zelf heb ik geen illusies over hoe groot de derde categorie op dit moment is, maar laten we er als gedachtenoefening even vanuit gaan dat deze categorie wél de sleutel in handen zou hebben om de zaak te beslissen in het voordeel van het eerste frame (politiek correct) of het tweede frame (islamofoob). Welk frame zou de derde categorie (de anti-macht) prefereren? Het frame van de eerste categorie is hier duidelijk in het nadeel: zij vertegenwoordigt de macht, wat door de tweede categorie ook volop uitgevent wordt, door ook in te spelen op anti-elitaire sentimenten (populisme). Tegelijkertijd heeft de eerste categorie natuurlijk een inhoudelijk punt, wanneer zij zegt op te komen voor de ‘machtelozen’: vrouwen, migranten, LBGT’ers etc. Maar is dit inhoudelijke punt sterk genoeg om op meta-niveau continuering van de politiek-correcte machtsorde, die zijn eigen ‘machtelozen’ gecreëerd heeft in de vorm van ‘boze witte mannen’, te rechtvaardigen? Wie met een machtsbril hier tegenaan kijkt, moet constateren dat de machteloosheid van de ‘boze witte man’ (los van het feit of deze geframede term een juiste representatie is) op dit moment dieper gaat en acuter is dan de machteloosheid van chronisch achtergestelde sociale groepen, omdat de ‘boze witte man’ en zijn visie binnen het heersende frame wordt buitengesloten en geen perspectief heeft, terwijl etnische minderheden binnen het heersende frame wel een perspectief hebben (het recht om ‘racisme’ of ‘discriminatie’ aan te kaarten). De boze witte man, die helemaal geen individuele macht bezit maar alleen nog steeds de macht van het aantal heeft, wordt in het eerste frame de mond gesnoerd met verhalen over een ‘White Privilige’: hij mag niet boos zijn over het machtsframe dat hem door een politiek correcte partijelite opgelegd wordt. Tegelijkertijd is de hefboom duidelijker: stuur de gevestigde macht naar huis. De boze witte man zet zijn macht van het aantal in. Een revolutie bestaat altijd uit een massa die een kleine elite afzet, anders is het een coup. Als de elite geen controle meer heeft over de massa, is een revolutie haar lot.
De derde categorie vormt dus een logische bondgenoot van de tweede categorie, zolang de paradigmatische macht van de eerste categorie niet gebroken is. De derde categorie, die bestaat uit machtscritici, heeft wellicht weinig volgers als het gaat om mensen die er een levenshouding van gemaakt hebben. Het wordt een ander verhaal, wanneer we erop rekenen dat derde categorie een metaframe is, dat ook aansluit bij een politiek onderbuikgevoel van de massa (die niet achterlijk is op dit punt, want een zintuig tegen machtsuitoefening is niet door middel van een opleiding ingegoten) en dat het ook een zeker wenselijk ‘gezond verstand’ vertegenwoordigt dat een tegenmacht verlangt. Dit is iets wat toppolitici uit de eerste categorie, zoals Spekman van de PvdA, zich ook beseffen. Niet voor niets was hij teleurgesteld toen het PvdA-congres op 14/15 januari het correctief referendum uit het verkiezingsprogramma haalde. Dit snijdt de mogelijkheid af van een externe correctie van het heersende frame zonder de volledige gevestigde partijpolitiek af te straffen bij de Tweede Kamerverkiezingen. Dat geeft het verkeerde signaal af, niet alleen omdat dit een duidelijke verdere afkeer betekent van het inhoudelijke signaal dat de meerderheid van de bevolking bij referenda gaf, maar het tegelijkertijd aangeeft dat de gevestigde politiek verder niet meer zit te wachten op nieuwe signalen van een nodige paradigma-switch en zich ingraaft in zijn eigen paradigma.
Ook voor de schrijver dezes hebben de afgelopen maanden geopenbaard hoe de progressief politiek-correcte informatiebubbel, het frame van de eerste categorie, steeds intoleranter is geworden voor informatie van buiten de bubbel. Het is in mijn ogen iets te makkelijk om alle informatie die niet in je straatje past, weg te zetten als ‘desinformatie’, waarschijnlijk afkomstig uit het Kremlin. Dit is iets wat momenteel in de politiek-correcte media behoorlijk in de mode is. Ik zelf ben ook wel eens gevraagd of ik geld kreeg van Poetin voor het schrijven van mijn verstehende stukjes over Rusland. Je kunt je niet voorstellen hoe belachelijk dit overkomt als je je stukken altijd zoveel mogelijk schrijft vanuit een machtskritisch perspectief. Natuurlijk doet deze of gene in de politiek wel eens bewering die achteraf dan toch niet helemaal blijkt te kloppen, what’s new? Is dit nieuw uitgevonden door Trump en zijn team, zoals links momenteel doet voorkomen rondom het non issue van de opkomst bij respectievelijk de inauguratie van Trump en de Women’s March? Zolang dit maar openbaar weer aangetoond kan worden, is dat normaal in een democratie. In een stuk tekst (te lezen via Twitter) wordt verondersteld dat zowel het Kremlin als Trump bewust desinformatie de wereld in helpen om vervolgens verwarring te zaaien en ‘objectieve’ bronnen in diskrediet te brengen; sterker: alle media in diskrediet te brengen, zodat mensen uiteindelijk alleen nog maar geloven wat Trump of het Kremlin zegt. Het mag goed zijn dat er aandacht is voor factchecking, zeker wanneer iemand eenmaal aan de macht is, het probleem met de redenering achter dit stuk is dat het de wereld reduceert tot facts, feiten dus.
Echter, heel veel issues in de politiek blijven een kwestie van beleving. Die kan anders zijn bij verschillende partijen, zoals ook in het Oekraïne-conflict of de voorgaande Koude Oorlog als geheel. Historisch gezien wordt het gelijk uiteindelijk vaak gegeven aan de ‘winnaar’, maar het blijft hierbij wel gaan om een visie, waarbij op een gegeven moment één van beide visies afsterft, of niet. De beleving van de etnisch Russische Oost-Oekraïense mijnwerker, die na de omwenteling in Kiev moest vrezen dat hij zijn eigen taal niet meer mocht spreken, is niet minder waard dan de beleving van de Kievse demonstrant die vreest dat Rusland teveel invloed heeft in zijn land. Politiek is per definitie het bij elkaar brengen van perspectieven en visies. Dat daarbij waarheden en onwaarheden door elkaar worden gebruikt is zelden zo essentieel dat het een volledig politiek frame, dat zowel op talloze feiten als beleving berust, irrelevant maakt. Bovendien gaat het voorbij aan het feit dat politieke waarden vaak inherent dialectisch zijn: de waarheid van de eenheid kan soms per definitie niet letterlijk dezelfde waarheid zijn als die van de ander, zeker niet wanneer deze geconstrueerd is op opeenvolgende ervaringen vanuit een ander perspectief. Natuurlijk zijn er een hoop terechte studies die cijfermatig aantonen dat het wel meevalt met de massa-immigratie van moslims naar Nederland. Wilders toon hierover kun je met recht hysterisch en emotioneel vinden. Hetzelfde geldt ook voor Trump. Het punt is echter dat Wilders en Trump toch een hoop mensen achter zich weten te verzamelen op basis van beleving en feiten uit de persoonlijke (of niet-persoonlijke) sfeer van mensen. Het getuigt van weinig politieke sensitiviteit om de Wilders-achterban voor ‘dom’ uit te maken, om een karikatuur te maken van hun beleving en te stellen dat deze gebaseerd is op ‘fact free’ informatie (effectief: een stropop maken van hun standpunt) en vervolgens vanuit de eigen linkse bubbel nog harder te gaan schreeuwen met de verwachting dat mensen uit de tweede en derde categorie daardoor van harte zullen overstappen naar een politiek correct wereldbeeld.
Dit correct-linkse wereldbeeld heeft in de ogen van mensen uit de tweede en derde categorie, als representatie van het gevoerde beleid van de afgelopen decennia, heel erg hard respectievelijk gedeeltelijk gefaald op een hoop belangrijke terreinen. Ik noem er een paar: geforceerde neoliberale marktwerking met alle problemen in bijvoorbeeld de zorg en het OV van dien, stank voor dank op het gebied van immigratie, machtsoverdracht naar Brussel, Eurocrisis, mislukte Westerse militaire interventies in het Midden Oosten met ook weer stank voor dank, slechte relatie met Rusland, groeiende verschillen tussen rijk en arm (zowel in Nederland als wereldwijd), het onderwijs wordt duurder etc. etc. Niet alles zal correct-links zichzelf aanrekenen en deze groep zal ook wijzen op de verschillen tussen politiek correct links en politiek correct rechts, maar feit is wel dat deze problemen met politiek correct (links) aan de macht, namelijk Obama in de VS en o.a. de PvdA in Nederland, niet zijn opgelost. Bovendien is sinds WO2 wel degelijk een heersend anti-nationalisme de norm in West-Europa. Vooral het nationalisme is nu succesvol in het bashen van de elite, niet het laissez-faire liberalisme (dat inderdaad ook mede gefaald heeft in de ogen van de neonationalistische avant garde). Ten opzichte van deze feiten is een wens voor verandering dus niet zo vreemd. Als we vervolgens kijken wat correct-links zelf als het grootste probleem in de maatschappij ziet, leert een korte rondgang in de linkse bubbel, dat dit de verafschuwde discriminatie van Trump en Wilders is, twee mensen die tot voor kort buiten de macht stonden. Sluit dit aan bij de beleving van de meerderheid van de bevolking, die tot heden nog keurig op gevestigde partijen stemde maar desondanks een revolutie vooraankondigde met zijn stellingname bij de referenda van 2005 en 2016? Gaat dit haar overhalen om telkens op politiek correct (links) te blijven stemmen? Het antwoord is duidelijk: nee. De essentie van de verkiezing van Trump tot president van de VS is dat een groeiende groep van de kiezers bereid is tot iedere rariteit om de gevestigde orde, die gevangen zit in zijn politiek correcte bubbel, een rotschop te geven. Wie hier iets aan wil doen, kan beter met oprechte interesse contact zoeken met mensen van buiten de eigen bubbel, dan zijn eigen gecentreerde zorgen ventileren op Facebook en dit delen met gelijkgezinde vrienden. Synthese van beide perspectieven zal uiteindelijk leiden tot werkelijke vooruitgang en maakt de wereld in het proces ook nog tot een prettiger plaats.
