Onlangs was Jan Pronk te gast bij Jong WBS. Onze voorzitter Wouter Welling introduceerde Jong WBS als organisatie die strijdt tegen de vergrijzing van de sociaaldemocratie. Pronk wees er fijntjes op dat hij niet de juiste persoon is om daar een bijdrage aan te leveren gezien zijn ideeën en leeftijd. Ondanks zijn eigen woorden bleek hij in staat het publiek mee te nemen in zijn heldere en eerlijke linkse kijk op de wereld. In dit artikel een kleine selectie van de inzichten die hij gaf tijdens de avond.
Globalisering en armoede
Pronk koppelt graag wereldwijde gebeurtenissen aan de gevolgen die dat heeft op de levens van mensen. Een voorbeeld hiervan is hoe hij de avond begon. Hij startte zijn verhaal met een verwijzing naar het jaar 1989, volgens hem een cruciaal jaar in de geschiedenis. Oude, haast ondoordringbare grenzen als het IJzeren Gordijn bestonden plotseling niet meer. Als gevolg werd de globalisering een stuk sterker, waardoor westers neoliberaal marktdenken haast overal zijn intrede kon doen.
Een belangrijk gevolg van die globalisering is volgens Pronk dat een maatschappelijke motor is weggevallen die mensen uit armoede haalt in westerse landen. Vroeger hadden bedrijven namelijk baat bij het uit armoede halen van mensen in eigen land door lonen te verhogen, omdat zo de eigen afzetmarkt kon worden vergroot. Nu is die afzetmarkt zo groot geworden dat het niet meer uitmaakt dat mensen in het eigen land producten kunnen kopen. Elders in de wereld is namelijk een grote middenklasse ontstaan die producten van bedrijven wil kopen. Uitbuiting in eigen land wordt zo een stuk makkelijker.
Pronk hamert er op dat solidariteit en een verzorgingsstaat in een land niet alleen maar iets moet zijn van een verzekering bij tegenwind. Mensen moeten ook solidair zijn met mensen die niet in hetzelfde schuitje zitten als zijzelf. Dit noemt hij internationale solidariteit en dit beschouwt hij als de kern van de sociaaldemocratie. Armoede ziet hij als een vorm van vervuiling binnen het systeem. Die vervuiling moeten we opruimen en daarom is het de plicht van de sociaaldemocratie om armoede te bestrijden, wereldwijd.
Denker uit de jaren zeventig?
Pronk heeft een afkeer van populistische politiek die buigt voor opiniepeilingen. Hij gaan uit van een ideaal en handelt daarnaar. Hierbij kijkt hij graag naar de optimale wereld voor de hele mensheid op de hele planeet en niet perse naar het bedienen van een individuele kiezersvraag in Nederland. Hij gelooft er heilig in dat mensen door overtuiging richting de goede partij getrokken kunnen worden.
Pronk is soms typisch de jaren zeventig; nog steeds een bevlogen idealist die zijn hele leven in het teken van het realiseren van zijn ideale samenleving heeft gezet. Desondanks zijn zijn ideeën meegegroeid en heeft hij een zeer scherp beeld van de huidige wereld. Hierbij weet hij je geest in een paar uur volledig te vullen met een enorme hoeveelheid inzichten en inspiratiebronnen. Voor ons als Jong WBS is hij daarmee nog steeds een buitengewone inspirator.
De afbeelding voor dit stuk werd gemaakt door Renée van den Kerkhof
