Onlangs nam het Hongaarse parlement een nieuw wetsvoorstel aan van de regerende Fidesz partij. De strekking van dit voorstel richtte zich op non goevernementele organisaties die met buitenlands sponsorgeld in Hongarije manifesteren, en dat met name die organisaties gesteund door George Soros (de financier en voorzitter van Open Society Foundations, gericht op het ondersteunen van democratische hervormingen in onder andere de voormalige Oostbloklanden). Kind van de rekening lijkt nu de Central European University te worden. Deze universiteit is een Amerikaans – Hongaarse, maar omdat deze geen onderzoek- en onderwijsprogramma in de VS heeft zou de Hongaarse tak eveneens gesloten moeten worden onder de nieuwe wet.
Dat dit voorstel uit de pijpleiding van de partij van premier Orbán komt lijkt op het eerste gezicht vreemd. Orbán zelf heeft nog aan Oxford mogen studeren door een studiebeurs van de Open Society Foundation. Maar dit was lang voordat Orbán zich ontwikkelde als een extreem-nationalistische Poetinista. Inmiddels is alles wat liberaal, links of mondiaal is verdacht in de ogen van de Fidesz partij. Achter kritische uitingen van journalisten of academici wordt een politiek complot gezien. Slachtoffer: de academische en journalistieke vrijheid.
Maar ook in Nederland is deze trend ingezet (zij het iets voorzichtiger). En ook hier gebeurde dit niet door een kleine, complotdenkende splinterpartij zoals Forum voor Democratie of 50+, maar door de grootste regeringspartij van het land, de VVD.
Niet alleen kieperde de partij een algemeen erkend inzicht als klimaatverandering door menselijk handelen uit haar programma op aandringen van één verwarde man, ook probeerde VVD-Kamerlid Duisenberg per motie de gehele Nederlandse wetenschap verdacht te maken. De ongezonde neiging om van vervelende feiten weg te kijken is misschien begrijpelijk, maar vooral gevaarlijk, onverantwoordelijk en ten minste ongewenst, zeker van de grootste partij van Nederland.
Duisenberg stelt met zijn motie feitelijk voor om de wetenschap van ons land tenminste verdacht te maken en in het ergste geval te politiseren. In een tijd waarin complotbloggers online gouden tijden doormaken en klimaatgekken het Witte Huis bewonen is die niet de juiste weg om te bewandelen. Hoewel Duisenberg zich met zijn motie voornamelijk liet inspireren door Amerikaans onderzoek naar sociologen en sociaal-psychologen, want natuurwetenschappen zouden volgens hem niet politiek zijn, liet hij niets van zich horen toen het verkiezingsprogramma van zijn partij werd gecensureerd door eerder genoemde verwarde man.
Klimaatverandering is niet links of rechts; de mens veroorzaakt deze, en de gegronde tegenwerpingen gaan voornamelijk over de snelheid waarin dit proces zich zal voltrekken. Maar het proces bestaat, hoe graag de fossiele- en autoindustrie hier ook tegenin wil lobbyen.
De feiten zijn bekend. Er is geen christendemocratische, liberale of sociaaldemocratische opwarming van de aarde, er is alleen Dé opwarming van de aarde. Iedereen die hiervan wegkijkt doet er beter aan geen kinderen te krijgen. Anders zou de vraag “Opa/oma, wat deed u in die tijd?” nog wel eens pijnlijk blijken om te beantwoorden.
Het klimaatakkoord van Parijs was een hoopgevend signaal. Een signaal van een politiek die zich door waarden en feiten liet leiden, niet door complotdenken of lobby. De recente ontwikkelingen in de VS laten zien hoe gevaarlijk het kan zijn om de wetenschap te politiseren. Een klimaatgek en voormalig fossiel lobbyist is onlangs aangesteld als hoofd van de Environmental Protection Agency, en de deelname van de VS aan de uitvoering van het Parijse Klimaatakkoord staat op losse schroeven.
Waar in Nederland de universiteiten meer dan capabel zijn om goede en betrouwbare onderzoeksresultaten te produceren is dit in de VS anders. Vaak is onderzoek particulier bekostigd en uitgevoerd door denktanks. Dit leidt tot gepolitiseerde wetenschap die bepaald wordt door de betaler en de toets van een gedegen peer-reviewed onderzoeksproces vaak niet kan doorstaan.
Vertrouwen in de kwaliteiten van de wetenschapper, die de eigen politieke mening buiten zijn of haar onderzoeksresultaten laat, is een groot goed. Het heeft ons vooruitgang gebracht ongeacht politieke kleur. Laten we dus niet met de VVD achter Poetinista’s als Orbán en Trump aanrennen in het verdacht maken van gedegen onderzoek, en een open wetenschapsklimaat, maar laten we alsjeblieft afstand nemen van klimaatgekken, complotdenkers en vrijheidshaters.
