“Als de Parti Socialiste hier even veel energie zou hebben besteed aan het leefbaar houden van de stad als aan behoud van hun machtscentra, zou het er hier heel anders hebben uitgezien”, zegt Pascal Verbeken, chroniqueur van Charleroi, in de Groene Amsterdammer (15-11).
Hij wandelt door zijn verloren stad, er is weinig van over en de door de jaren heen falende stadsbestuurders zijn daar, immer denkend aan hun eigen positie, mede debet aan. Charleroi, om met Verbeken te spreken, “laat zien waar falend beleid toe kan leiden.” Navelstarende politici, teveel bezig met de eigen macht in plaats van de stad.
Hoe ver staat dit af van Amsterdam? Nu al enkele weken woedt ook daar een hevige machtsdiscussie omtrent de herindeling van de stadsdelen met als dieptepunt het artikel in het Parool van 16 november jongsleden, waarin onder andere wordt gesproken over ruzie en intimidatie. Helemaal waar of niet, de voortslepende klucht rond de Stopera schaadt het politieke imago van de stad. Zo stelt ook Bart van Bruggen, voorzitter van de Jonge Socialisten Amsterdam, die zijn weerzin en frustratie onlangs krachtig uitdrukte, we hebben volgens van Bruggen te maken met ‘stadsdeelmaffia’ (Parool 20-11). Wellicht wat te krachtig en ook dit geluid draagt bij aan de polarisatie, maar de frustratie is begrijpelijk.
Als gevolg van nieuw beleid in Den Haag heeft de gemeente Amsterdam een regeling getroffen, een compromis, om te voorkomen dat de lokale politiek in Amsterdam volledig verdwijnt worden zodoende commissies gevormd. De commissies komen in de plaats van de in Den Haag doorgestreepte stadsdeelraden en richten zich specifiek op buurt en wijkgerichte zaken. Dit terwijl complexe onderwerpen als Jeugdzorg maar ook financiën op het niveau van de centrale stad zullen komen te vallen. Te vaak ging het in het verleden mis, wanneer de stadsdelen eigen projecten en budgetten beheerden. MuzyQ in Oost is slechts een voorbeeld.
Prima plan dus die commissies, zult u wellicht denken, ware het niet dat enkele partij mastodonten, oud stadsdeelvoorzitters en lokale reuzen, de stadsdeelmaffia volgens Bart van Bruggen, een ware prestigestrijd hebben ontketend om de stadsdeelraden te behouden. Hoe zinloos hun gepleit ook lijkt, ze weten maar niet van ophouden. De ene na de andere ledenvergadering wordt aangevraagd en onlangs werd zelfs het heugelijke introduceren van Pieter Hilhorst als kandidaat wethouder, na een inspirerend verhaal van zijn kant, toch maar weer aangegrepen op de kwestie op te werpen. Stijlloos en zinloos.
Het meest pijnlijke aan het debat over de stadsdelen is het gebrek aan een visie op lokale democratie anno 2012. Zowel het college, die het compromis met Den Haag sloot, als de stadsdeelgelovigen praten veel over de vorm, maar weinig over het doel of de inhoud. De democratische betrokkenheid van burgers is waar het hier om zou moeten draaien, maar die betrokkenheid daalt door loopgravenoorlogen als deze slechts verder omdat vertrouwen in de lokale politiek een deuk oploopt. Stadsdelen zijn in de huidige vorm misschien niet de oplossing van een potentieel democratisch tekort, ook die staan qua grootte en taken te ver van mensen af, maar het debat zou dan moeten gaan over hoe in Amsterdam lokale democratie dan wel georganiseerd zou moeten worden.
“Aangezien de politiek het zelf niet lijkt te weten zou het ons voorstel zijn om dit aan de Amsterdammers zelf te vragen. Wat wilt u eigenlijk? Wat verwacht u van stadsdelen en wat heeft u zelf te bieden?”
Het soort ruzies als deze, in extremis altijd uitgevochten via de media en over de hoofden van burgers, voedt in elk geval het wantrouwen onder burgers jegens de politiek. Kiezers, buitenstaanders in het debat, herkennen de eigenbelang dienende politicus echter direct en straffen dit dikwijls hard af. Vandaar deze oproep aan al hen, lokale debatkanonnen, die maar geen genoeg krijgen van het rekken van deze discussie over de vorm: stop ermee! Richt je op het leefbaar houden en maken van de stad, er is genoeg te doen. Spreek met en tot de Amsterdammer over zijn en haar stad en ontwikkel een visie op wederzijdse betrokkenheid in lokale politiek. ‘Politiek van de nabijheid’, om met Pieter Hilhorst te spreken. Lees ook het verhaal van Verbeken in de Groene, al wandelend door een spookstad in Wallonië, en zie hoe het niet moet.
Arjan Miedema en Micha Lubbers
