Veel Nederlanders met een Turkse achtergrond zijn groot fan van de Turkse president Erdogan. In geen enkel ander land heeft Erdogan zo’n grote meerderheid onder aldaar woonachtige Turken als in Nederland. Onder hen zijn veel PvdA- stemmers, -leden en zelfs PvdA-volksvertegenwoordigers. Dat is merkwaardig; er is namelijk bijzonder weinig wat Erdogan met de PvdA bindt. Noch qua waarden, noch qua daden. Erdogan is namelijk een antidemocratische en corrupte politicus met angstaanjagende denkbeelden, die zijn land wil laten terugkeren naar de tijd van de sultans. Dit stuk behandelt de visie en handelswijze van Erdogan. Ook wordt de PvdA opgeroepen duidelijk afstand te nemen van Erdogan en zijn volgelingen.
Erdogan’s waarden
Erdogan’s denkwijze heeft een sterke band met geloof. Op dit punt komt zijn denkwijze overeen met de gelovige extremistische ideologie van de SGP. Zo vindt hij dat mannen en vrouwen niet gelijk zijn en de rol van de vrouw vooral het moederschap is.[1] Als we de vergelijking met de SGP verder doortrekken, dan streeft de SGP naar een theocratie. De AK-partij van Erdogan heeft een pan-islamitische ideologie, waarbij gestreefd wordt naar een verenigde Islamitische staat, ten koste van de bestaande seculiere en republikeinse principes in Turkije. Toen Erdogan nog burgemeester was van Istanbul onthulde hij zijn ideologie met deze woorden: “democratie is slechts de trein die wij nemen totdat wij op onze bestemming zijn aangekomen. Minaretten zijn onze bajonetten, koepels onze helmen, moskeeën onze kazernes en gelovigen onze soldaten.”[2]
Andere uitspraken van Erdogan zijn ook weinig subtiel. Zo roept hij op tot de verovering van Jerusalem, zodat daar de Islamitische vlag gehesen kan worden.[3] Zionisme noemt hij een misdaad tegen de menselijkheid.[4] Hij noemt de voormalige president van Iran, Mahmoud Ahmadinejad, zijn vriend[5]. Daarnaast streeft hij naar een sterke president met veel macht. Hij refereert hierbij aan het Duitsland van Hitler als voorbeeld dat zo’n systeem kan werken.[6] Verder staat anticonceptie volgens hem gelijk aan landverraad.[7]
Erdogan’s handelswijze
Naast Erdogan’s weinig progressieve ideologie, zijn de daden van deze man ook nauwelijks vooruitstrevend. Turkije lijkt langzaam op te schuiven naar een de facto dictatuur. Erdogan perkt onder meer de persvrijheid in waarbij televisiekanalen worden verboden en journalisten worden opgepakt vanwege beledigingen aan Erdogan[8]. Verder manipuleert hij opiniepeilingen[9] en is hij verwikkeld in een reeks corruptieschandalen[10]. Ook probeert zijn strenge orthodox-Soennitische moslimgeloof op te leggen aan de gehele Turkse bevolking.[11] Niet-islamitische kinderen worden sinds 2014 vanzelf ingeschreven bij islamitische scholen, waar onder meer geen evolutieleer wordt onderwezen.[12]
Aan de rechtstaat heeft Erdogan ook maling. Een goed voorbeeld hiervan is de bouw van zijn eigen megalomane presidentiele paleis. De bouw van dit paleis was illegaal, iets wat tot het hoogste rechtelijke niveau in Turkije is bevestigd. Desalniettemin lapt Erdogan de rechtelijke uitspraken openlijk aan zijn laars en heeft hij het paleis inmiddels in gebruik genomen.[13]
Machtshonger
Erdogan wil natuurlijk zo lang mogelijk aan de macht blijven. Zoals hierboven beschreven is democratie voor hem daarbij een middel als het voor hem goed uitkomt, maar niet perse noodzakelijk. Hij zal dan ook alle mogelijkheden aangrijpen om macht te behouden.
Bij de verkiezingen van juni 2015 leek het voor hem mis te gaan. Zijn AK-partij haalde voor het eerst sinds 2002 geen absolute meerderheid in het parlement. De formatie die volgde heeft Erdogan als president bewust laten mislukken om zo nieuwe verkiezingen mogelijk te maken.[14] In de tussentijd is het Koerdisch conflict flink aangewakkerd, waarbij Erdogan op zijn minst de verdenking op zich heeft gelaten dat hij dit conflict bewust heeft misbruikt om de stem van de nationalistische Turken te herwinnen.[15] Het gevolg was vele dodelijke slachtoffers en veel onrust in het Koerdische deel van Turkije waarbij haast sprake was van een burgeroorlog. Daarnaast werd de intimidatie aan het adres van oppositieleiders fors opgeschroefd. Erdogan maakte duidelijk dat het land geen stabiliteit kon hebben bij een coalitieregering, maar er in plaats daarvan een sterke en stabiele partij moest zijn die het land met meerderheid moest regeren; zijn AK-partij. Voor haar gedrag werd de AK-partij uiteindelijk beloond met een absolute meerderheid in eigen land en maar liefst 64 procent van de Turkse stemmen in Nederland. Dat deze verkiezingen overigens niet geheel democratisch zijn verlopen, mag geen verbazing wekken. Volgens de OVSE en de Raad van Europa zijn bij deze verkiezingen geweld en intimidatie toegepast.[16]
Mobilisatie van de Tukse stem buiten Turkije
Een andere tactiek die Erdogan volgt is de mobilisatie van de Turkse stem in het buitenland. Het concept ‘extern burgerschap’ is de kern van een strategie waarin Erdogan met zijn AK-partij de miljoenen Europeanen van Turkse komaf als instrument gebruiken om de macht van Ankara te behouden, of waar mogelijk zelfs uit te breiden. Een rechtstreekse brief van afgelopen november, komend van Erdogan’s partijgenoot Ahmet Davutoglu aan Nederlands-Turkse kiezers, is daarin exemplarisch.[17]
In geen enkel ander land ter wereld staat de Turkse diaspora zo pal achter Erdogan en zijn partij als hier. Dat bijna twee op de drie Nederlandse Turken hun steun voor hem uitsprak, geeft te denken. Dat een groot deel van die mensen bij Tweede Kamerverkiezingen weer trouw op de PvdA stemt, of zelfs lid is, is helemaal curieus.
Erdogan en de PvdA
Vrijheid, democratie, rechtvaardigheid, duurzaamheid en solidariteit zijn de idealen van de PvdA volgens het beginselmanifest van de partij. Geen van de idealen zijn terug te vinden in de waarden en de handelswijze van Erdogan. Ik heb het idee dat veel Nederlandse Turken niet weten dat dat zo is.
In gesprekken die ik heb met Nederlandse Turken die op Erdogan stemmen, noemen ze vaak de economische groei die Turkije in heeft doorgemaakt in de tijd dat Erdogan aan de macht was. Als ze op vakantie zijn in Turkije, of daar familie bezoeken, zien ze de nieuwe snelwegen en nieuwe openbaar vervoerlijnen. Ook vinden ze het fijn dat Turkije geregeerd wordt door een sterke arm, omdat dat land dat nodig zou hebben.
Turkije onder Erdogan staat mijlenver af van de ideale samenleving waar de PvdA voor staat. De geloofwaardigheid van de PvdA staat op het spel als we geen afstand nemen van een antidemocratische en corrupte politicus, die zijn land wil laten terugkeren naar de tijd van de sultans. De PvdA doet er daarom goed aan zeer duidelijk afstand te nemen van zijn politiek en dient haar achterban te wijzen op de vele donkere kanten van het huidige Turkse regime. Daarnaast zou er voor volksvertegenwoordigers die openlijk steun uitspreken voor Erdogan het gesprek moeten worden aangegaan dat hun uitlatingen niet in overeenstemming zijn met de waarden die de sociaaldemocratie heeft. De uiterste consequentie hiervan zou kunnen zijn dat die volksvertegenwoordigers niet meer bij de PvdA welkom zijn als ze dat niet inzien.
[1] http://www.nu.nl/buitenland/3936700/turkse-president-erdogan-vindt-vrouwen-en-mannen-niet-gelijk.html
[2] http://www.welt.de/print-welt/article341831/Reformer-oder-Wolf-im-Schafspelz.html
[3] http://www.refdag.nl/nieuws/buitenland/erdogan_roept_op_tot_verovering_jeruzalem_1_915863
[4] http://www.elsevier.nl/Buitenland/nieuws/2013/3/Amerika-veroordeelt-zionisme-opmerking-Erdogan-1188969W/
[5] http://blog.zeit.de/joerglau/2009/10/26/erdogan-achmadinedschad-ist-unser-freund_3180
[6] http://www.nu.nl/buitenland/4191186/erdogan-doet-omstreden-uitspraken-rol-president-turkije.html
[7] https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/12/24/birth-control-as-treason-the-logic-behind-the-turkish-presidents-latest-controversy/
[8] http://www.zamanvandaag.nl/nieuws/turkije/12245/hoofdredacteur-het-parool-veroordeelt-arrestatie-turkse-journalist
[9] http://www.todayszaman.com/news-341414-polling-companies-under-pressure-media-outlets-dont-inform-society.html
[10] http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/turkey/10538228/Turkish-PM-Erdogan-struggles-to-hold-on-to-job-as-corruption-scandal-widens.html
[11] http://www.todayszaman.com/op-ed_controversy-over-education-of-religious-generation-by-ramazan-gozen-_273832.html
[12] http://www.todayszaman.com/national_political-islamist-ideals-pushed-via-imam-hatip-schools-sparks-anger_356744.html
[13] http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/09/turkey-erdogan-white-palace-presidential-residence.html#
[14] http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/08/14/erdogan-gokt-op-herstel-absolute-meerderheid-1523558
[15] http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/4141977/2015/09/14/Vijf-vragen-over-het-Turks-Koerdische-conflict.dhtml
[16] http://nos.nl/artikel/2066680-stevige-kritiek-waarnemers-op-turkse-stembusgang.html
[17] http://nos.nl/artikel/2063482-turken-in-nederland-krijgen-brief-van-ak-partij-stem-op-ons.html
