Tijdens de Tachtigjarige oorlog deden de Nederlanders iets heel opvallends: ze lieten een lichte vorm van geloofsvrijheid toe. Dit terwijl er in de rest van Europa veel religieuze oorlogen waren. Deze vrijheid trok veel mensen aan, zoals de Portugese Joden. Zij brachten veel cultuur en kennis mee en waren goed voor de economie. Ik vind dit zelf een prachtig voorbeeld van hoe een tolerante houding een land kan laten bloeien.
Ook in 2001 schreven we geschiedenis op het gebied van tolerantie door als eerste land het homohuwelijk op te nemen in de wet. Ook hier liet Nederland een uiterst tolerante houding zien, een voorloper tegenover andere landen.
Helaas lijkt die tolerante houding niet altijd te gelden. Zo hebben 3e en 4e generatie arbeidsmigranten (de nakomelingen van arbeidsmigranten zonder wie Nederland nooit zo snel opgebouwd had kunnen worden) het zwaar te verduren in Nederland door de groei van partijen met een anti-tolerante houding.
Wanneer we ons afvragen waar we als Nederlanders op zouden mogen rekenen, moeten we ons afvragen waar onze normen en waarden liggen. Vanuit daar kunnen we de zogenaamde ‘Nederlandse belofte’ opstellen. Het opstellen van de Nederlandse belofte is natuurlijk geen makkelijke taak, de samenleving is namelijk niet altijd een mooi gestemde viool, niet elke groep in de samenleving komt op voor dezelfde belangen. Dit vormt het centrale vraagstuk voor onze democratie.
Mijn Nederlandse belofte
Voor mij is gelijkheid de belangrijkste waarde. Het is de reden dat ik lid ben geworden van de PvdA en de JS en ook de reden waarom ik politiek actief ben geworden. Ik wil niet wonen in een land waar sociale ongelijkheid heerst, waar mensen op basis van aangeboren of niet aangeboren kenmerken anders behandeld worden. Voorbeelden hiervan zijn dat er geen discriminatie op de arbeidsmarkt zou mogen plaatsvinden op basis van etniciteit, geaardheid, geslacht, leeftijd enzovoort.
Naast gelijkheid vind ik zekerheid een onmisbaar begrip in de Nederlandse belofte. Deze zekerheid zou niet alleen voor de bovenkant van de samenleving vanzelfsprekend moeten zijn, maar juist ook voor de midden en onderkant. Om zekerheid voor alle Nederlandse burgers te creëren, zijn een paar acties onmisbaar.
Zo zouden jongeren ongeacht de financiële situatie van hun ouders, dezelfde kansen moeten krijgen in het onderwijs. Op het primair en voortgezet onderwijs zien we gelukkig al dat er potjes zijn voor kinderen die het thuis niet breed hebben. Dit zodat zij geen sociale activiteiten hoeven te missen en zo een achterstand zouden hebben op hun leeftijdsgenoten. In het vervolgonderwijs kan er echter nog wel een hele hoop veranderen als het gaat om sociale gelijkheid. Ondanks het feit dat uit onderzoek is gebleken dat jongeren niet per se minder gaan studeren sinds het verdwijnen van de basisbeurs, heeft het verdwijnen van deze vorm van zekerheid wel gezorgd voor een grotere financiële ongelijkheid. Kinderen van ouders die veel geld kunnen en willen inleggen voor de studie van hun kinderen, kunnen na hun studie schuldenvrij de arbeidsmarkt op. Zij staan zo op een betere onderhandelingspositie wat betreft salaris. Ook kunnen zij gemakkelijker een koopwoning aanschaffen doordat zij geen bergen aan studieschuld met zich mee zeulen.
Als we het hebben over zekerheid kunnen we het pensioen natuurlijk niet overslaan. In een samenleving waar zekerheid een recht is, hoort een goed en eerlijk pensioen. Een pensioen waar mensen wat meer dan voldoende aan hebben zodat zij nog lekker kunnen genieten van hun oude dag. Ook mag de verzorgingsstaat natuurlijk niet uit mijn lijst ontbreken. Om ervoor te zorgen dat mensen kunnen leven en niet hoeven te overleven is een goede verzorgingsstaat erg belangrijk. Een goede verzorgingsstaat bestaat naar mijn idee uit een ruim basis pakket met een progressief eigen risico.
Voor mij mogen woorden als gelijkheid, tolerantie en zekerheid niet aan de Nederlandse belofte ontbreken, maar de Nederlandse belofte ligt natuurlijk niet alleen in mijn handen. Want aan het einde van de dag kunnen we de Nederlandse belofte alleen met heel Nederland opstellen, dat is ook het mooie aan onze democratie.
