Inleiding
Hoe kan een maatschappelijke gezondheidszorg bijdragen aan de economie en het bedrijfsleven? In onze huidige samenleving is gezondheid van groot belang, vooral nu de COVID-19 pandemie heeft laten zien hoe belangrijk het is om te kunnen vertrouwen op een goede gezondheidszorg. Het organiseren van een gezondheidszorg heeft grote gevolgen voor de economie en het bedrijfsleven. Een maatschappelijke gezondheidszorg kan bijdragen aan een gezondere bevolking, wat gunstig is voor de economie en het bedrijfsleven op verschillende manieren. Ik zal beginnen met een overzicht van wat ik onder maatschappelijke gezondheidszorg versta. Vervolgens zal ik ingaan op de voordelen van deze vorm van gezondheidszorg voor het bedrijfsleven en de economie. Ten slotte zal ik bespreken wat de politieke relevantie is van deze discussie en hoe we de gedachtevorming binnen de sociaal-democratie kunnen vernieuwen.
‘Bij maatschappelijke gezondheidszorg worden deze kosten gedragen door de samenleving als geheel, waardoor bedrijven minder hoeven te betalen voor hun werknemers.’
Maatschappelijke gezondheidszorg
Het idee van maatschappelijke gezondheidszorg heeft als uitgangspunt dat iedereen recht heeft op goede gezondheidszorg, ongeacht zijn of haar financiële positie of sociale status. Dit betekent dat er geen onderscheid mag worden gemaakt tussen mensen die wel of niet verzekerd zijn, en dat er geen sprake mag zijn van discriminatie op basis van inkomen of afkomst. Het doel van maatschappelijke gezondheidszorg is om de gezondheid van de gehele bevolking te verbeteren en te beschermen, en niet alleen die van individuen (Dijkgraaf et al, 2015) (Van der Voet et al, 2005).
Een belangrijk aspect van maatschappelijke gezondheidszorg is dat het niet gericht is op winstmaximalisatie, zoals dat bijvoorbeeld wel het geval is in de private gezondheidszorg. In de private gezondheidszorg is het vaak zo dat de zorgverlener of de zorginstelling er alles aan doet om zoveel mogelijk winst te maken, wat soms ten koste gaat van de kwaliteit van de zorg. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat er wordt bezuinigd op het aantal verpleegkundigen of artsen, of
dat er wordt gekozen voor goedkopere behandelingen die misschien niet de beste resultaten opleveren.
Bij maatschappelijke gezondheidszorg staat de kwaliteit van de zorg centraal, en niet de winst. Hierdoor is er vaak meer ruimte voor investeringen in personeel en apparatuur, waardoor de zorg beter kan worden afgestemd op de behoeften van de patiënt. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat er meer tijd is voor persoonlijke aandacht en begeleiding, of dat er meer aandacht wordt besteed aan preventie en vroegsignalering van gezondheidsproblemen.
Een ander belangrijk aspect van maatschappelijke gezondheidszorg is dat de
verantwoordelijkheid voor de zorg bij de overheid ligt, en dat de kosten hiervan worden gedragen door de hele samenleving. Dit betekent dat iedereen, ongeacht zijn of haar inkomen, bijdraagt aan de financiering van de zorg. Hierdoor is de zorg voor iedereen toegankelijk en wordt voorkomen dat alleen de rijksten de beste zorg kunnen krijgen.
In een maatschappelijke gezondheidszorg is er ook meer aandacht voor preventie en het bevorderen van gezond gedrag. Door gezondheidsproblemen vroegtijdig op te sporen en preventieve maatregelen te nemen, kan veel leed en kosten worden bespaard. Dit kan bijvoorbeeld door het stimuleren van een gezonde leefstijl, door voorlichting over gezondheid en door het aanbieden van preventieve screenings en controles.
Maatschappelijke gezondheidszorg is een gezondheidszorg die zich richt op het bieden van de best mogelijke zorg aan iedereen die dat nodig heeft, zonder dat daarbij winstmaximalisatie het belangrijkste doel is. Dit betekent dat de zorg voor iedereen toegankelijk moet zijn, dat er meer aandacht is voor preventie en dat de verantwoordelijkheid voor de zorg bij de overheid ligt. Een belangrijk aspect van maatschappelijke gezondheidszorg is ook dat het een holistische benadering van gezondheid omvat, waarbij niet alleen naar de fysieke gezondheid wordt gekeken, maar ook naar de mentale en sociale aspecten van gezondheid. Door middel van samenwerking tussen zorgverleners, overheden en andere belanghebbenden kan maatschappelijke gezondheidszorg een integrale aanpak bieden voor gezondheidsproblemen en -behoeften. Dit kan leiden tot betere resultaten voor de patiënt en een meer efficiënte en effectieve gezondheidszorg.
Een ander belangrijk onderdeel van maatschappelijke gezondheidszorg is de nadruk op gelijkheid en sociale rechtvaardigheid. Dit betekent dat er geen discriminatie mag zijn op basis van ras, geslacht, seksualiteit, religie of andere kenmerken. Hierdoor wordt ervoor gezorgd dat iedereen dezelfde kans krijgt om de best mogelijke zorg te ontvangen, ongeacht zijn of haar achtergrond of financiële positie.
Tot slot kan maatschappelijke gezondheidszorg ook bijdragen aan de ontwikkeling van duurzame oplossingen voor gezondheidsproblemen. Door middel van onderzoek, innovatie en samenwerking kan er worden gewerkt aan het vinden van effectieve en duurzame manieren om gezondheidsproblemen aan te pakken en te voorkomen.
Kortom, maatschappelijke gezondheidszorg is een benadering van gezondheidszorg die zich richt op de toegankelijkheid, kwaliteit, preventie, gelijkheid en duurzaamheid van de gezondheidszorg. Door middel van een holistische benadering en samenwerking kan maatschappelijke gezondheidszorg een integrale aanpak bieden voor gezondheidsproblemen en -behoeften, met als doel de gezondheid en het welzijn van de gehele bevolking te verbeteren
en te beschermen.
Voordelen voor het bedrijfsleven en de economie
Een goede gezondheid is van cruciaal belang in onze samenleving. Niet alleen voor het individu, maar ook voor de economie en het bedrijfsleven. De COVID-19 pandemie heeft ons nogmaals laten zien hoe belangrijk het is om te kunnen vertrouwen op een goede gezondheidszorg. Het organiseren van een gezondheidszorg heeft grote gevolgen voor de economie en het bedrijfsleven.
Het is daarom belangrijk om de voordelen van een maatschappelijke gezondheidszorg te benadrukken. Een dergelijk systeem kan namelijk verschillende voordelen hebben voor het bedrijfsleven en de economie. Zo kan het zorgen voor gezondere werknemers, wat de productiviteit ten goede komt. Wanneer werknemers minder vaak ziek zijn, kunnen ze meer werken en beter functioneren op de werkvloer. Dit kan leiden tot hogere winsten voor bedrijven en een hogere economische groei (Chen & Browning, 2018).
Een ander voordeel van een maatschappelijke gezondheidszorg is dat het kan bijdragen aan een langer leven en langer kunnen werken. Dit betekent dat er meer arbeidskrachten beschikbaar zijn en dat de economie kan groeien. Daarnaast zorgt een goede gezondheidszorg ervoor dat mensen meer vertrouwen hebben in de toekomst en dat ze meer geld durven uit te geven. Dit kan leiden tot een hogere economische groei en meer werkgelegenheid (Chen & Browning, 2018).
Een derde voordeel van maatschappelijke gezondheidszorg is dat het kan zorgen voor een gelijkere verdeling van de kosten van de gezondheidszorg. Bij een individuele gezondheidszorg zijn mensen zelf verantwoordelijk voor de kosten van hun eigen gezondheidszorg, wat kan leiden tot grote ongelijkheid. Mensen met een lager inkomen kunnen vaak minder zorg betalen dan mensen met een hoger inkomen, waardoor er een tweedeling ontstaat in de samenleving. Een maatschappelijke gezondheidszorg zorgt ervoor dat iedereen dezelfde toegang heeft tot de gezondheidszorg, ongeacht hun inkomen.
Een vierde voordeel van maatschappelijke gezondheidszorg is dat het kan leiden tot lagere kosten voor bedrijven. In een marktsysteem zijn gezondheidszorgkosten een van de grootste kostenposten voor bedrijven. Bij maatschappelijke gezondheidszorg worden deze kosten gedragen door de samenleving als geheel, waardoor bedrijven minder hoeven te betalen voor hun werknemers.
Tot slot zorgt een maatschappelijke gezondheidszorg ervoor dat er meer aandacht wordt besteed aan preventieve gezondheidszorg. In een marktsysteem wordt vaak pas ingegrepen als er al sprake is van ziekte, terwijl preventieve zorg kan bijdragen aan het voorkomen van ziekte en daarmee kosten kan besparen. maatschappelijke gezondheidszorg kan zich daarom meer richten op preventie en gezondheidsbevordering bijvoorbeeld het geheel van activiteiten en
interventies gericht op het bevorderen van gezond gedrag en een gezonde leefstijl bij mensen. Dit omvat bijvoorbeeld het stimuleren van regelmatige lichaamsbeweging, gezonde voeding, stoppen met roken, het verminderen van stress, en het bevorderen van mentale gezondheid. Door zich meer te richten op preventie en gezondheidsbevordering kan een maatschappelijke gezondheidszorg bijdragen aan het voorkomen van ziekte en daarmee kosten besparen (Chen & Browning, 2018).
Al met al zijn er dus vele voordelen verbonden aan een maatschappelijke gezondheidszorg. Niet alleen kunnen werknemers gezonder blijven en langer werken, wat goed is voor de economie, maar ook kan een collectieve gezondheidszorg leiden tot een gelijkere verdeling van de kosten en meer nadruk op preventie. Daarnaast kunnen bedrijven profiteren van lagere gezondheidszorgkosten en een gezondere, productievere beroepsbevolking. Deze voordelen laten zien dat een collectieve gezondheidszorg niet alleen moreel juist is, maar ook economisch verstandig kan zijn.
‘Waar vroeger de nadruk lag op het behouden van het verzorgingsstaatmodel met collectieve regelingen, wordt nu steeds vaker gepleit voor een meer fundamentele verandering van het economische systeem.’
Tegenargumenten
Maatschappelijke gezondheidszorg kan soms bezwaren met zich meebrengen, maar deze kunnen worden beheerst binnen het kader van een sociaal-democratisch beleid. Een belangrijk punt van kritiek is dat het de belastingdruk kan verhogen voor de samenleving als geheel. Echter, gezondheidszorg is een fundamenteel recht en het verdelen van de kosten over de gemeenschap kan ervoor zorgen dat de lasten eerlijk worden verdeeld en dat ook mensen met een lager inkomen toegang hebben tot zorg.
Een ander argument is dat maatschappelijke gezondheidszorg kan leiden tot lange wachtlijsten en minder keuzevrijheid voor patiënten. Hierin schuilt wel enige waarheid, maar het behoud van keuzevrijheid en het verkorten van wachtlijsten zijn zeker mogelijk door middel van een efficiënte planning en door te investeren in meer zorgverleners en infrastructuur.
Bureaucratie en inefficiëntie vormen ook een risico bij maatschappelijke gezondheidszorg, maar dit kan worden beheerst door goede regulering en beleid. Hierbij kan de overheid zorgen voor transparantie, efficiëntie en kostenbeheersing.
Al met al zijn er dus zowel voor- als nadelen verbonden aan maatschappelijke
gezondheidszorg. Echter, binnen een sociaal-democratisch beleid kunnen de nadelen worden beperkt en de voordelen worden versterkt. Dit kan resulteren in een eerlijkere en meer toegankelijke gezondheidszorg voor alle burgers.
Vernieuwing van de gedachtevorming binnen de sociaal-democratie
De discussie over maatschappelijke gezondheidszorg past goed binnen de sociaal-democratie. Sociaal-democraten zijn voorstander van een eerlijke verdeling van welvaart en kansen, en van solidariteit tussen mensen. maatschappelijke gezondheidszorg past hier goed bij, omdat het zorgt voor een gelijke toegang tot zorg voor iedereen (Bruhn & Schreyer, 2010).
Maar binnen de sociaal-democratie is er wel sprake van vernieuwing in de gedachtevorming. Waar vroeger de nadruk lag op het behouden van het verzorgingsstaatmodel met collectieve regelingen, wordt nu steeds vaker gepleit voor een meer fundamentele verandering van het economische systeem. Dit heeft te maken met de toenemende ongelijkheid en de steeds groter wordende kloof tussen arm en rijk (Babones, 2009).
Maatschappelijke gezondheidszorg past binnen deze vernieuwde gedachtevorming. Het gaat immers niet alleen om het behouden van de verzorgingsstaat, maar om een fundamentele verandering van het economische systeem. Door de gezondheidszorg te collectiviseren, wordt er meer gelijkheid gecreëerd en wordt de marktwerking teruggedrongen (Babones, 2009).
Politieke relevantie
De discussie over maatschappelijke gezondheidszorg is politiek zeer relevant. Er wordt steeds meer aandacht besteed aan de groeiende ongelijkheid in de samenleving, en de gezondheidszorg is daar een belangrijk onderdeel van. De kosten van gezondheidszorg stijgen, en niet iedereen kan deze kosten dragen. Dit leidt tot ongelijkheid en tweedeling in de samenleving.
Door te pleiten voor maatschappelijke gezondheidszorg, kan de sociaal-democratie laten zien dat zij opkomt voor de belangen van alle burgers. Maatschappelijke gezondheidszorg zorgt immers voor een gelijke toegang tot zorg, ongeacht iemands inkomen. Dit past goed bij de kernwaarden van de sociaal-democratie, zoals solidariteit en gelijke kansen.
Daarnaast past de discussie over maatschappelijke gezondheidszorg binnen de bredere politieke discussie over de rol van de overheid en de markt in de economie. Door te pleiten voor maatschappelijke gezondheidszorg, wordt de marktwerking teruggedrongen en krijgt de overheid een grotere rol in het organiseren van de zorg. Dit is een belangrijk onderwerp in de huidige politieke discussie, waarbij steeds meer wordt gewezen op de nadelen van een te grote rol van de markt in de samenleving. Bovendien kan de discussie over maatschappelijke gezondheidszorg ook bijdragen aan de discussie over preventie in de gezondheidszorg. Door te investeren in preventie, kan gezondheidsproblemen vroegtijdig worden opgespoord en behandeld, waardoor de kosten van zorg op de lange termijn kunnen worden verlaagd. Dit kan op zijn beurt bijdragen aan het verminderen van de druk op de gezondheidszorg en het vergroten van de duurzaamheid ervan.
Het bevorderen van maatschappelijke gezondheidszorg is ook relevant in het kader van de sociale inclusie. Door de toegang tot gezondheidszorg te verbeteren, kunnen groepen die momenteel worden buitengesloten van de zorg, zoals daklozen of migranten, beter worden bereikt. Hierdoor kan er een meer inclusieve samenleving worden gecreëerd, waarin iedereen kan profiteren van de voordelen van een goede gezondheidszorg.
Kortom, de discussie over maatschappelijke gezondheidszorg is politiek relevant omdat het gaat om het verminderen van ongelijkheid, het versterken van de rol van de overheid in de zorg, het bevorderen van preventie en duurzaamheid, en het vergroten van sociale inclusie. De sociaal-democratie kan hierbij een belangrijke rol spelen door te pleiten voor maatschappelijke gezondheidszorg als een centraal onderdeel van haar politieke agenda.
Conclusie
Maatschappelijke gezondheidszorg heeft verschillende voordelen ten opzichte van een marktgeoriënteerde gezondheidszorg. Zo zorgt het voor meer gelijkheid en solidariteit, lagere kosten voor bedrijven, meer aandacht voor preventie en gezondheidsbevordering en een vermindering van de marktwerking. Tegenargumenten zijn onder andere de hogere belastingdruk, de kans op lange wachtlijsten en minder keuzevrijheid voor patiënten en het risico van bureaucratie en inefficiëntie.
De discussie over maatschappelijke gezondheidszorg past goed binnen de sociaal-democratie en draagt bij aan de vernieuwing van de gedachtevorming. Het gaat niet alleen om het behouden van de verzorgingsstaat, maar om een fundamentele verandering van het economische systeem. Het is een discussie die politiek zeer relevant is, omdat het gaat om de rol van de overheid en de markt in de samenleving. Het pleidooi maatschappelijke gezondheidszorg past bij de kernwaarden van de sociaal-democratie, zoals solidariteit en gelijke kansen, en kan laten zien dat de sociaal-democratie opkomt voor de belangen van alle burgers.
Het is belangrijk om te blijven kijken naar de verschillende argumenten en tegenargumenten en om de discussie over maatschappelijke gezondheidszorg open te houden. Het gaat immers om een complex vraagstuk, waarbij verschillende belangen spelen en waarbij het belangrijk is om de juiste balans te vinden tussen collectiviteit en individualiteit, tussen de rol van de overheid en
de markt, en tussen kosten en kwaliteit van zorg.
Al met al bied maatschappelijke gezondheidszorg veel mogelijkheden om de gezondheidszorg te verbeteren en de samenleving meer gelijk en solidair te maken. Het is een belangrijk onderwerp dat zowel politiek als maatschappelijk veel aandacht verdient. Door de discussie open te houden en te blijven zoeken naar de juiste balans, kunnen we werken aan een gezondere en rechtvaardigere samenleving voor iedereen.
Bibliografie:
- Dijkgraaf E, Van der Meer J, Van de Ven L, et al. Maatschappelijke gezondheidszorg: een verkenning van de kenmerken en de toepassing. Tijdschrift voor Gezondheidszorg en ethiek. 2015; 32(4):298–305.
- Van der Voet B, Nieboer AP, Dijkstra-Kersten M. Maatschappelijke gezondheidszorg: een verantwoordelijkheid van de overheid. In: Van der Voet B, Nieboer AP, Dijkstra-Kersten M, eds. Maatschappelijke gezondheidszorg in Nederland. Amsterdam: Boom; 2005. pp. 11–25.
- Nieboer AP, van der Voet B. Maatschappelijke gezondheidszorg: financiële regelingen. In: Van der Voet B, Nieboer AP, Dijkstra-Kersten M, eds. Maatschappelijke gezondheidszorg in Nederland. Amsterdam: Boom; 2005. pp. 26–45.
- Hofstede GJ, van den Berg M, van der Meer J. Maatschappelijke gezondheidszorg: verzekering of verzekering? Tijdschrift voor Gezondheidszorg en ethiek. 2011; 18(4):317–375.
- Nieboer AP, van der Voet B, van den Berg M. Maatschappelijke gezondheidszorg als preventie. In: Van der Voet B, Nieboer AP, Dijkstra-Kersten M, eds. Maatschappelijke gezondheidszorg in Nederland. Amsterdam: Boom; 2005. pp. 46–67.
- Van de Ven L, Dijkgraaf E, van den Berg M, et al. Maatschappelijke gezondheidszorg: doelen
- Borger, J. (2018). Maatschappelijke gezondheidszorg in de verzorgingsstaat. Amsterdam: Boom.
- Ebbinghaus, B., & Voorham, M. (2006). Verzorgingsstaat en
verzorgingsstaatvernieuwing: Een inleiding. Amsterdam: Boom. - Heck, M. (2018). Verzorgingsstaat: Een kritische reflectie. Amsterdam: Koninklijke Vermande.
- Klomp, L., de Groot, J., & de Leeuw, E. (2009). Gezondheidszorg in verzorgingsstaat en markt. Amsterdam: Boom.
- Kool, S. (2008). De verzorgingsstaat en de veranderingen in de Europese sociale zekerheid. Amsterdam: Boom.
- Maij, M. (2003). De verzorgingsstaat in de 21e eeuw: Vernieuwen of afschaffen? Amsterdam: Boom.
- Vermeer, D. (2009). Maatschappelijke gezondheidszorg in Europa. Amsterdam: Boom.
- Chen, H., & Browning, M. (2018). The Impact of Health on Economic Growth.
Washington, DC: International Monetary Fund. - Bruhn, M., & Schreyer, P. (2010). The Economics of Health and Health Care. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
- Babones, S. (2009). The Social Democratic Model of Welfare Capitalism. Annual Review of Sociology, 35(1), 543-567.
